Door: Nathalie Bluiminck, redacteur Houtwereld
Met stichting Wood Loop gaat Unilin Panels samen met plaatmaterialenleverancier Baars & Bloemhoff en de branchevereniging voor interieurbouw en meubelindustrie Koninklijke CBM landelijk houtrestanten inzamelen en hergebruiken voor de productie van spaanplaten.
De meubelmakers of interieurbouwers die meedoen, scheiden in hun werkplaats de houtresten in speciale kratten. Als dit goed verloopt, denkt de stichting aan uitbreiding richting bouwmarkten en andere mkb-bedrijven. Momenteel zijn er twee stromen afvalhout die gered worden van de verbrandingsoven: spaanplaat en overige houtresten. Onder dit laatste vallen materialen als OSB, pallethout en massief hout. ‘Volgend jaar willen we ook MDF gaan inzamelen. Dat kunnen we sinds kort namelijk ook verwerken’, zegt Kristof van Hoye, manager circulaire economie bij Unilin. Het bedrijf is business partner van CBM en is al vanaf de start betrokken bij Wood Loop.
De logistiek van Wood Loop is zo ingericht dat de houtresten zo min mogelijk kilometers afleggen. Heeft een bedrijf de krat vol? Dan haalt Baars & Bloemhoff deze op, ongeacht of de gebruiker klant is. ‘Er ligt altijd wel een bedrijf bijna op de route van het regulier transport van plaatmateriaal,’ aldus Dirk van Deursen van CBM. ‘De Nederlandse meubelsector verbruikt elk jaar 635 kiloton aan hout. Hiervan gaat nu nog 18 procent verloren tijdens de productie, als zaagresten of houtstof. Een op de zes platen verdwijnt in de afvalbak. Dit verlies willen we met stichting Wood Loop beperken.
Kratten en containers
Baars & Bloemhoff verzamelt het hout in kleine kratten. Vervolgens gaat het in grotere containers naar twee productielocaties van Unilin Panels in België. Daar komt op jaarbasis 900.000 ton afvalhout binnen; 2.000 tot 3.000 ton per dag. Ook het hout dat binnenkomt via Wood Loop dient als grondstof voor nieuwe spaanplaten. Op jaarbasis verwacht Van Hoye straks 20.000 tot 30.000 ton binnen te halen via Wood Loop. ‘We werken al langer met dit soort reststromen, in het project Recover. Onze spaanplaten bestaan voor circa 90 procent uit hout en 10 procent uit bindmiddelen. Van het hout is ongeveer 95 procent afkomstig uit reststromen. We hebben in België, Nederland en Frankrijk ongeveer dertig ‘hubs’ waar we materialen verzamelen. Dit zijn houtrestanten die van onze klanten komen, zoals grote keukenbouwers en interieurmakers. Maar ook van onze eigen fabrieken verzamelen we restmateriaal. Dan praat je wel over containerniveau. Wood Loop is uniek omdat we hiermee ook kleine bedrijven bereiken, maar het sluit wel aan op het Recover-programma. Voordeel van Wood Loop is dat het gaat om bedrijven met materiaalkennis. Ook biedt het ons zuivere grondstofstromen. Zo bleek uit de pilot van vorig jaar dat slechts een klein deel van het ingezamelde materiaal vervuild was: minder dan vijf procent. Dat is bij houtstromen die via de milieustraten, de sloop, verpakkingshout of bedrijven als Renewi binnenkomen heel anders. Voor ons is die zuiverheid prettig omdat we streven naar zo laag mogelijke sorteer- en reinigingskosten. Al het hout wordt na binnenkomst gereinigd.’ Verschonen is de term die Van Hoye gebruikt. Spaanplaat met een kunststof kantenband is voor Unilin bijvoorbeeld geen probleem. Ook een scharniertje of schroefje haalt de magneet er uit.
De extra materiaalbron die Wood Loop vormt is voor Unilin zeer welkom. ‘We merken dat steeds meer partijen in dezelfde recycle-vijver vissen. Zeker tijdens de piek van de energiecrisis was die reststroom hout een erg geliefde energiebron, maar de klimaatkwestie zorgt ook voor toenemende populariteit.’ Te veel is het dus niet snel voor de fabrikant. ‘Zolang wij voldoende plaatmateriaal kunnen afzetten is het materiaal van Wood Loop welkom. Een bovengrens stellen we niet.’
Spaanplaat versus MDF
Spaanplaten die bij Unilin als restafval binnenkomen zijn relatief makkelijk te hergebruiken. ‘Dat is de reden waarom we twee afvalstromen hebben. We breken de spaanplaatdelen die binnenkomen, zeven het, halen stofdeeltjes eruit en je hebt weer spanen om nieuwe platen van te maken. Voor OSB, pallets en massief hout werkt het anders. Dat moet eerst nog tot spanen worden geschild.’
Unilin-collega Ann-Sophie Coussens vult aan dat Unilin er alles aan doet om te voorkomen dat restanten hout in de afvaloven belanden. ‘De restanten zijn voor ons goede grondstoffen en het is ook veel duurzamer om ze te hergebruiken dan ze te verbranden. Vijf ton hout hergebruiken bespaart net zo veel CO2 als een gewone auto die twee keer de aarde rondrijdt.’ Van Hoye: ‘Duurzaamheid is nu overal een belangrijk item. Als hout hergebruikt wordt geeft dat ook meerwaarde aan bouwers van scholen bijvoorbeeld.’
Unilin is er zeer recent in geslaagd om MDF te recyclen en het doel is om in 2030 een kwart van de MDF-houtmix te vervangen door gerecyclede vezels. MDF en HDF hergebruiken is lastig omdat het bestaat uit heel kleine vezels, maar met de snelkookpan-methode kan het wel. Deze is bedacht door Unilin zelf en werkt als volgt: het MDF wordt bevochtigd met stoom, daarna worden de platen verwarmd en onder zeer hoge druk gezet. Als je vervolgens de druk weer vermindert, komen de vezels los. En dat kan Unilin nu op industriële schaal. ‘Voor nu is het zaak om ook voor MDF en HDF een logistiek systeem op te zetten zodat dit materiaal ook op grote schaal hergebruikt kan worden. Geen enkele milieustraat heeft nu een container waar alleen MDF in belandt. Dat gaat nu allemaal in de mix. Die stromen goed organiseren is echt een nieuwe uitdaging voor ons.’
Geen afval maar grondstof
CBM streeft als brancheorganisatie hetzelfde doel na als Unilin. ‘Voorkomen dat restanten plaatmateriaal verbrand worden’, zo licht Dirk van Deursen van CBM toe. Een belangrijke hobbel is begin van de zomer 2023 genomen: Wood Loop heeft een einde-afval verklaring gekregen en daarmee is het juridisch onderbouwd dat het grondstoffen betreft. ‘Dit heet een rechtsoordeel en daarmee omzeilen we de strenge regels rondom de afvalwetgeving omdat het hout geen afval meer is, maar grondstof.’ Deelnemers aan Wood Loop betalen een prijs om hun resthout te laten ophalen. Volgens CBM is deze echter niet hoger dan wat ze nu aan een afvalverwerker betalen. ‘De afvoer is met Wood Loop aantoonbaar circulair.’ De instapbijdrage bedraagt voor leden van het €500, niet-leden betalen meer.’
