Het coronavirus zorgt ondertussen voor veel problemen voor werkgevers en medewerkers. Ook in onze branche. De meest actuele informatie vanuit de overheid is terug te lezen op de site van het RIVM.
Hieronder behandelen we een aantal zaken waar je als werkgever en ondernemer mee te maken kunt krijgen.
Preventieve maatregelen
De belangrijkste maatregelen die iedereen kan nemen om verspreiding te voorkomen zijn o.a.:
– Regelmatig handen wassen. Dat betekent minstens twintig seconden, en dan ook de duimen, tussen de vingers en onder de nagels. Afdrogen met een papieren handdoekje.
– In de binnenkant van je elleboog hoesten en niezen.
– Het gebruik van papieren zakdoekjes.
– Zorgen voor goede weerstand door voldoende rust te nemen en groente en fruit te eten.
Om de kans op besmetting of verspreiding te voorkomen of te verkleinen kun je als werkgever extra hygiënemaatregelen nemen, zoals:
– zorgen dat er voldoende desinfecterende handgel aanwezig is;
– beschikbaar stellen van papieren handdoekjes en/of desinfecterende doekjes;
– posters ophangen die laten zien hoe je het beste je handen kunt wassen;
– zorgen voor voldoende papieren zakdoekjes;
– het schoonmaakbedrijf opdracht geven extra aandacht te besteden aan oppervlakken die veel worden aangeraakt, zoals deurklinken, handgrepen, muizen, toetsenborden, klapdeuren, drukknoppen etc.
– goed ventileren van ruimtes;
– zorgen voor gesloten afvalbakken;
– erop wijzen dat men elkaar voorlopig beter geen hand kan geven;
– werknemers met ziekteverschijnselen naar huis sturen of hen thuis laten werken indien mogelijk;
– de werknemers goed informeren over alle maatregelen en het nut ervan.
Wat als een werknemer het coronavirus heeft?
Als het vermoeden bestaat dat iemand het coronavirus heeft, laat hem of haar dan naar huis gaan en wacht het oordeel van de huisarts af. Er kan een vermoeden zijn als iemand koorts en luchtwegklachten (zoals hoesten of kortademigheid) heeft en de afgelopen 14 dagen in één van de risicogebieden is geweest zoals China en de Noord-Italiaanse provincies.
Als iemand met ziekteverschijnselen zich bij een arts meldt en de arts denkt dat de patiënt mogelijk het nieuwe coronavirus heeft, gaat er een protocol in werking. De arts vraagt een test aan. Ondertussen wordt de verdachte patiënt in isolatie gehouden. Dat kan in thuisisolatie of door opname in het ziekenhuis. Dat is afhankelijk van de situatie. Als de test positief is, dus als de persoon besmet is, blijft de patiënt in isolatie. De GGD doet dan zogenoemd contactonderzoek. Alle mensen waarmee de patiënt tijdens de besmettelijke periode contact heeft gehad, moeten gedurende 2 weken hun gezondheid in de gaten houden. Als zij ziekteverschijnselen krijgen moeten zij dat aan de GGD melden en begint het verhaal van vooraf aan.
Het is dus niet zo dat iedereen van het bedrijf preventief thuis moet blijven.
Loon bij ziekte (Corona of niet)
Als de werknemer ziek is gelden de normale regels bij ziekte: de werknemer meldt zich ziek en zo nodig wordt de bedrijfsarts ingeschakeld. De bedrijfsarts is ook de aangewezen persoon om bij een besmetting (of een vermoeden daarvan te adviseren welke verdere maatregelen er moeten worden genomen. Ook wanneer de ziekte het gevolg is van het coronavirus heb je als werkgever de verplichting om het loon gedurende ziekte door te betalen.
Quarantaine
Het kan gebeuren dat een werknemer wegens het virus niet op het werk kan verschijnen, zonder dat hij/zij ziek is. Bijvoorbeeld omdat diegene in quarantaine of in een risicogebied zit en niet meer kan thuis komen. In dat geval ben je als werkgever ook verplicht het loon door te betalen, omdat de oorzaak waarom het werk niet wordt verricht niet in de risicosfeer van de werknemer ligt.
Vrees voor besmetting
Er zijn voorbeelden van werknemers die niet op hun werk willen komen, omdat ze bang zijn door klanten of collega’s te worden besmet. Als er geen reële vrees is of een redelijke onderbouwd vermoeden van besmetting is dan is de werknemer verplicht zijn werk te verrichten. Gebeurt dit niet dan kan er sprake zijn van werkweigering. In dat geval hoef je geen loon door te betalen.
Dit geldt ook als iemand niet naar een klus in Nederland of in het buitenland wilt gaan.
Angst alleen is onvoldoende om thuis te blijven. Blijft een werknemer toch thuis dan is er geen recht op loon. Maar probeer wel het gesprek aan te gaan en de angst weg te nemen.
De loonbetaling stopzetten kan pas nadat je de werknemer gewaarschuwd hebt dat dat het gevolg is van het wegblijven.
Werktijdverkorting
Wanneer het coronavirus economische gevolgen heeft voor de onderneming, wegens het wegblijven van klanten en/of toeleveringsproblemen van goederen, dan valt dit onder het ‘ondernemersrisico’. Ook al is er geen werk, de werknemers behouden hun recht op loon.
Ondertussen heeft de overheid het coronavirus aangemerkt als ‘buitengewone omstandigheid’, waardoor de werktijdsverkortingsregeling voor werkgevers openstaat. Werkgevers die kunnen aantonen dat zij door het coronavirus onvoldoende werk hebben, kunnen werktijdverkorting aanvragen. De werkgever kan voor de niet-gewerkte uren van werknemers een tijdelijke uitkering op basis van de WW bij het UWV aanvragen.
Om voor werktijdverkorting in aanmerking te komen moeten bedrijven minimaal 2 weken minstens 20% minder werk hebben binnen de gehele organisatie. De werkgever vraagt een vergunning aan bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De periode van deze vergunning duurt maximaal 6 weken. Verbetert de situatie van de organisatie binnen deze 6 weken, dan gaan de werknemers weer aan het werk. Als de problemen langer dan 6 weken duren, kan de werkgever maximaal drie keer verlenging van de vergunning aanvragen bij SZW. De werkgever kan geen werktijdverkorting aanvragen voor oproepkrachten met een nul-urencontract en uitzendkrachten.
Kent het ministerie van SZW de vergunning voor werktijdverkorting toe, dan kan de werkgever bij het UWV een WW-uitkering aanvragen voor zijn werknemers voor de uren die zij niet werkten tijdens de vergunningsperiode. Het UWV kent de uitkering toe indien de werknemer voldoet aan de eisen voor een uitkering, maar betaalt de tijdelijke WW-uitkering aan de werkgever. Op deze manier bespaart men loonkosten, terwijl werknemers niet ontslagen hoeven te worden.
Leveranciers en overmacht
Als contracten door leveranciers of klanten vanwege het coronavirus niet kunnen worden nageleefd, zou er sprake kunnen zijn van een beroep op overmacht (Force Majeur). In beginsel kan worden gesteld dat bij wanprestatie als gevolg van overmacht geen schadevergoeding hoeft te worden betaald. Of er in een specifiek geval sprake is van overmacht wordt beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van het specifieke geval. Het is daarom niet mogelijk om een algemene richtlijn te geven wanneer een beroep op overmacht wel of geen een kans van slagen heeft. Zo kan het voorkomen dat een bepaald product niet geleverd kan worden omdat ze uit een gebied moeten komen waar fabrieken stil liggen in verband met het coronavirus.
Een leverancier kan geen beroep op overmacht claimen als:
– Het een product betreft dat bij een andere leverancier in Europa of elders op de wereld ook ingekocht/geproduceerd kan worden. Doorgaans zijn de de extra kosten ook voor rekening van de leverancier.
– Een partij na de uitbraak van het virus een verplichting is aangegaan. In dat geval waren eventuele problemen wellicht wel voorspelbaar.
Een beroep op overmacht wordt vaak ook niet gehonoreerd indien nakoming van de overeenkomst nog mogelijk is. Zoals gezegd hangt dit dus sterk af van de omstandigheden van de specifieke situatie.
Juridisch Advies
In alle gevallen adviseren wij om contact op te nemen met onze juridische afdeling: jur@cbm.nl of 023 515 8800.
AWVN heeft een voorbeeldbrief gemaakt die CBM-leden aan hun werknemers kunnen sturen: AWVN-voorbeeldbrief-medewerkers-ivm-coronavirus-1.Omdat CBM lid is van AWVN kun je deze brief zo gebruiken.
Vorige week publiceerde CBM een artikel over de impact van het coronavirus op onze branche.
